Begrijpend lezen

Begrijpend lezen als vak is erg belangrijk op de basisschool en wordt door veel kinderen als lastig gezien. Het is niet verwonderlijk dat veel ouders begrijpend lezen oefenen met hun kinderen om ervoor te zorgen dat het kind goed mee kan komen en een achterstand uit te sluiten vat. Begrijpend lezen is als vak zeer belangrijk, omdat ook heel veel andere onderwerpen stoelen op de vaardigheden van begrijpend lezen. In dit artikel vertellen we je wat begrijpend lezen nu eigenlijk inhoudt en hoe je begrijpend lezen oefenen leuk kunt maken met je kinderen. Op die manier hopen we je handvatten te geven om het vak begrijpend lezen te verbeteren.

Wat is begrijpend lezen?

Begrijpend lezen volgt direct op het technisch lezen. Technisch lezen is zelfs een harde voorwaarde om te starten met begrijpend lezen. In groep 3 wordt begrijpend lezen vaak nog gekoppeld aan begrijpend luisteren, omdat kinderen in groep 3 nog niet in staat zijn zulke teksten zelf te lezen. Die worden voorgelezen. Na groep 3, in groep 4, wordt begrijpend lezen als vak getoetst op de Cito-toets begrijpend lezen en tellen de scores mee bij de advisering. Het vak gaat over begrip van wat er in de tekst staat, wat ook wel tekstbegrip heet op school. Daarbinnen worden een aantal vaardigheden gezien die kinderen moeten leren eigen maken. Bij de volgende alinea behandelen we de belangrijkste van die vaardigheden.

Vaardigheden bij begrijpend lezen

Bij begrijpend lezen gaat het om het snappen wat er te lezen valt in een stuk tekst. Dat start met de inhoud van een tekst, dus antwoord kunnen geven op tekstgerichte vragen. Het gaat steeds verder dan vraag en antwoord. De leerlingen moeten op een vast moment namelijk ook de doelen van de auteur achterhalen en aangeven wat voor soort tekst het is. In de tekst kunnen dan ook nog meningen en feiten staan, welke de kinderen goed uit elkaar moeten kunnen halen en tevens moeten ze argumenten kunnen onderbouwen. Qua tekst wordt er gevraagd naar verwijswoorden en signaalwoorden, maar wordt ook kritisch naar een tekst gekeken. Zo moeten kinderen correcties kunnen noemen, onderdelen en stukken kunnen herschrijven en ook nog zelf een samenvatting kunnen maken.

Begrijpend lezen oefenen

Binnen taal is het vak begrijpend lezen veel uitgebreider en belangrijker dan ouders denken. Vaak komen problemen met begrijpend lezen pas later aan bod. Kinderen lopen in veel gevallen ergens vast, maar het is soms moeilijk om exact uit te vogelen waar dat in zit. Handiger is het om achterstanden te voorkomen en tijdig te beginnen met begrijpend lezen oefenen. Hoe kun je nu het beste oefenen met dit lastige vak? Daar zijn gelukkig allerlei middelen voor. Er zijn goede oefenboeken te koop, voor zowel groep 3, groep 4, groep 5, groep 6, groep 7 als groep 8 om de belangrijkste vaardigheden nog eens te bestuderen thuis. Deze oefenboeken sluiten overigens naadloos aan bij de lesstof van school aan. Maar wie dat liever niet koopt kan natuurlijk ook een kind meer laten lezen, want dat is ook een goede manier om begrijpend lezen te oefenen.

Samenvatting

Begrijpend lezen is verreweg een van de moeilijkste vakken die gegeven wordt op de basisschool en waar veel ouders en kinderen tegenaan lopen. De begrijpend lezen Cito-toets toetst twee keer in een jaar de stand van leerlingen op het gebied van begrijpend lezen. De onderdelen bij begrijpend lezen zijn zeer breed. Van vragen over de tekst tot het trekken van een conclusie. Van het zoeken van meningen tot het benoemen van verwijswoorden. Dit alles komt ruimschoots aan bod tijdens de lessen op school. Ouders die willen oefenen met hun kind schaffen het beste een degelijk boek, waarmee ze de leerstof nog eens goed nalopen. De ouder die dat niet wil doen kan er ook voor zorgen dat een kind meer teksten gaat lezen, want begrijpend lezen verbeteren is vooral een kwestie van veel lezen.

Bekijk en bestudeer samen een tekstje, bijvoorbeeld een krantenartikel of een tijdschrift, een fragment uit een boek of een instructietekst. Ga samen zitten en laat je kind de tekst lekker doornemen. Bespreek en behandel samen de beschrijvingen in de tekst. Vraag vervolgens wat je zoon of dochter denkt dat het onderwerp is en wat het doel van de tekst kan zijn. Het bepalen van een doel helpt inzicht te krijgen.

Begrijpend lezen
Wat is begrijpend lezen?

Begrijpend kunnen lezen is echt niet alleen een geval of kwestie van technisch een tekst doorlezen, maar juist van het gesprek erover. Behandel altijd de tekst samen. Controleer het volgende: komt de verwachting van je kind uit en strookt het doel van de tekst met de verwachting? Bespreek het!

De thema’s en onderwerpen in teksten zijn afwisselend en variëren behoorlijk. Je kan en mag dan niet aannemen dat je kind alle kennis paraat heeft. Maar het missen van die kennis is wel lastig als je kind vragen over een tekst moet beantwoorden. Vul om die reden ontbrekende en missende kennis aan of laat je kind eerst het een en ander bestuderen. Studerend en begrijpend lezen is immers een doel, de teksten die je gebruikt slechts een middel.

Als je dan toch bezig bent, koppel studerend lezen gelijk aan het aanleren van nieuwe woorden en vooral de manieren om die betekenissen uit teksten te halen. In teksten staan altijd wel nieuwe woorden voor leerlingen. En het zou toch zonde zijn om daar zomaar aan voorbij te gaan.

Begrijpend lezen groep 6
Begrijpend lezen groep 7
Begrijpend lezen groep 8

Het mag duidelijk zijn: kinderen iets veel laten doen zorgt ervoor dat ze er vaardiger in worden. En dat is niet anders bij studerend en begrijpend lezen. Anders gezegd: laat je kind dus zoveel mogelijk doen. Geef zelf altijd het goede voorbeeld!

Wat is begrijpend lezen precies?

Wat maakt lezen plezierig? Dat zit hem helemaal in het thema of onderwerp van de tekst die gelezen gaat worden. Vindt jouw kind sport of kunst heel erg interessant? Regel dan zo snel mogelijk dat er over deze onderwerpen teksten zijn en werk dat verder uit. Je zal merken dat een kind dat lol heeft in de onderwerpen van de teksten die hij of zij moet lezen, sneller verder zal lezen.

Voor wie wil lezen zijn er diverse teksten en het is erg belangrijk je zoon of dochter daarmee in aanraking te laten komen, want een recept of handleiding is heel iets anders dan een anekdote of column. En proza of gedichten kun je niet een op een vergelijken met een informatief of wetenschappelijk artikel. Varieer dus waar het maar kan in de teksten die je je kind wil laten lezen.

Er zijn gelukkig ook kant-en-klare oefenboeken voor begrijpend lezen te koop. Primair bedoeld voor ouders en verzorgers die moeite hebben om hun kind de juiste teksten voor te schotelen. Een goed oefenboek past goed bij de stof die op school wordt aangeboden.